Scroll Top

Ευδαίμων βίος, ο κατ΄Αρετήν βίος

~Αριστοτέλης

«Ευζωία είναι το Υψιστο Αγαθόν και τελικός σκοπός του Ανθρώπου»

~ Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια


«Το ΕΥΖΗΝ είναι η ΕΥΖΩΙΑ της Ψυχής»

~ Ο Πρόκλος, υπόμνημα «Στας Πολιτείας Πλάτωνα»


«ΑΡΕΤΗ είναι η Υγεία, το κάλλος, η ευεξία, η ευταξία της ψυχής. Κακία είναι νόσος, αίσχος, αταξία της ψυχής»

~ Πλάτων, Πολιτεία


«ευδαίμων βίος είναι ο ενάρετος βίος»

~ Πλάτων, Γοργίας


«το εὖ ζῆν χαρακτηρίζεται ως η σπουδαιότερη μέριμνα των ανθρώπων»

~ Πλάτων, Κρίτων

«ΕΥΖΗΝ, ΚΑΤ΄ ΑΡΕΤΑΣ ΖΗΝ»

Στην σημερινή εποχή  παρατηρούμε την κατάρρευση των πολιτισμικών δομών της κοινωνίας, το κριτήριο αξιολόγησης της ευζωίας των ανθρώπων των τελευταίων δεκαετιών να είναι η επένδυση αποκλειστικά στον υλικό πλούτο,  τους κανόνες και τους  νόμους περί αληθείας, αγάπης, δικαιοσύνης, αλληλεγγύης να έχουν εκτροχιαστεί από την αρχετυπική τους έννοια. Επίσης τους ανθρώπους να έχουν κατακλυσθεί από φόβους και υπέρμετρες ανάγκες και να διαχωρίζονται ολοένα και περισσότερο από τον πραγματικό εαυτό τους.  Αποτέλεσμα όλων αυτών η απεγνωσμένη αναζήτηση λύσεων σε καθημερινά ζητήματα οικονομικά, εργασιακά, σχέσεων και διεξόδων που θα άρουν το ανεξέλεγκτο άγχος, τη θλίψη, την ενοχή και θα σηματοδοτήσουν ένα νόημα-κίνητρο για τη ζωή τους.

Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί αύξηση των ψυχικών διαταραχών. Περίπου το 25% του πληθυσμού στον κόσμο αντιμετωπίζει πρόβλημα ψυχικής υγείας. Η Ευρωπαϊκή ένωση υγείας προωθεί μια νέα ολοκληρωμένη προσέγγιση στη ψυχική υγεία, ένα πρώτο σημαντικό βήμα για την εξομοίωση της ψυχικής υγείας με τη σωματική.

Είναι ολοφάνερο σε κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο πως χρειαζόμαστε έναν άλλο τρόπο ζωής από αυτόν που είχαμε υιοθετήσει ως «Δυτικό τρόπο», για να μας οδηγήσει σε νέο σημείο αναφοράς που θα σηματοδοτήσει την πορεία της ζωής μας.

Στην Αρχαία Ελληνική τραγωδία  στην κορύφωση του δράματος, όταν τα προβλήματα και οι συγκρούσεις που βίωναν οι πρωταγωνιστές οδηγούσαν σε αδιέξοδο, εμφανιζόταν ανεπάντεχα ο «από μηχανής θεός» για να δώσει λύση.

Απευθυνόμαστε στην Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία να παρέμβει στην άρρυθμη και άτακτη «κίνηση της ζωής μας» για να αποκαταστήσει την ευρυθμία. Μελετούμε την Ελληνική Μυθολογία μέσα από τα κείμενα κυρίως του Ησιόδου και τα Ομηρικά Έπη για να συσχετιστούμε με «τον μικρόκοσμο της ύπαρξής μας, μα και τον μακρόκοσμο της δημιουργίας μέρος της οποίας είμαστε» (Πλάτων, Τίμαιος). Αρωγός η Σύγχρονη Φιλοσοφία και Ψυχολογία.

Το πρόγραμμα «Ευζην, κατ΄ αρετάς ζην» (Αριστοτέλης, Ηθ. Νικομάχεια) ως τρόπος ζωής, έχει θεωρητικό υπόβαθρο το αρχαιοελληνικό «Ευζην» όπως από τα αρχαία  Ελληνικά Φιλοσοφικά κείμενα αναδύεται. Αφορά την αληθή ευζωία που επιτυγχάνεται με την καλλιέργεια των Αρετών της ψυχής σε αντιπαράθεση με την ψευδή ευζωία ως αποτέλεσμα της επένδυσης αποκλειστικά στα υλικά αγαθά.

Η καλλιέργεια των Αρετών μας δείχνει μια άλλη πραγματικότητα να ζήσουμε και είναι εφικτό εφόσον το επιλέξουμε.

«Κάτω από την πραγματικότητα στην οποία ζούμε και υπάρχουμε, υπάρχει και μια άλλη και εντελώς διαφορετική πραγματικότητα»(Φρήντριχ Νίτσε).

Η αναζήτηση του «ΕΥΖΗΝ» ως ύψιστου αγαθού είναι ανάγκη, καθώς οι αλυσίδες των κοινωνικών και νοητικών προτύπων μας εκτροχιάζουν από αυτό (Ζαν Ζακ Ρουσσώ, Το κοινωνικό συμβόλαιο).

Η αλήθεια, η δικαιοσύνη, η σωφροσύνη και η φρόνηση, οι ΑΡΕΤΕΣ  κάνουν τη ζωή ευτυχισμένη και επαινετή (Πλάτων, Νόμοι).

Στα Απομνημονεύματα του Ξενοφώντα, στο Δ’ βιβλίο, ο Σωκράτης ρωτά τον Ευθύδημο αν γνωρίζει την ύπαρξη της επιγραφής στην είσοδο του ναού του Απόλλωνος στους Δελφούς. Ο Ευθύδημος απαντά ότι έχει δει την επιγραφή «ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ». «Εσύ γνωρίζεις πραγματικά τον εαυτό σου;» του λέει ο Σωκράτης. «Βέβαια» απαντά ο Ευθύδημος. «Είναι δυνατόν να μην γνωρίζω τον εαυτό μου, δεν είμαι τόσο ανώριμος και άξεστος που να μην ξέρω ποιος είμαι». Του λέει ο Σωκράτης «Μήπως όμως αυτό που γνωρίζεις είναι μόνο το όνομά σου και τα εξωτερικά σου χαρακτηριστικά, ενώ αγνοείς τις πραγματικές σου δυνατότητες;» (που κρύβει η ψυχή σου;).

Με το «ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ» καλλιεργούνται οι Αρετές της ψυχής.

Γνωρίζουμε και καλλωπίζουμε με τις Αρετές  τα τρία μέρη της ψυχής μας (Πλάτων, Πολιτεία). Ξεκινάμε από το επιθυμητικό μέρος της ψυχής που είναι όλες οι επιθυμίες μας για πλούτο, δόξα, επιτυχία, όλη η αναζήτηση των υλικών αγαθών και η εστίασή μας σε αυτά σαν η μόνη πραγματικότητά μας. Είναι οι συνήθειες, εξαρτήσεις, παρορμήσεις, η ικανοποίηση υπέρμετρων “ψευδών” αναγκών μας . Διορθώνονται με την Αρετή της Σωφροσύνης – εγκράτειας.

Μαθαίνουμε πως δεν είμαστε μόνο σώμα ως άνθρωποι αλλά και ψυχή. Έτσι πέρα από τις ανάγκες του φυσικού σώματος είναι απαραίτητο να φροντίσουμε-γνωρίσουμε και την ψυχή μας. Αναλαμβάνουμε το θυμοειδές μέρος της ψυχής. Είναι τα συναισθήματά μας, οι φόβοι, οι ενοχές, ο θυμός, η θλίψη… και πεποιθήσεις που τα στηρίζουν γνωστικά . «Δεν με αγαπούν», «δεν μπορώ», «άλλοι ορίζουν την ζωή μου», «η ευτυχία δεν είναι εδώ κι αν είναι, δεν είναι για εμένα»… Η Αρετή της Σωφροσύνης και πάλι διορθώνει και με Ανδρεία η νέα γνώση βιώνεται. «Θεωρία και Πράξη»! (Αριστοτέλης, Ηθ. Νικομάχεια).

Το Λογιστικόν μέρος της ψυχής καλλωπίζεται τόσο-όσο είναι για τον καθένα εφικτό με την Αρετή της φρόνησης. Την ορθή φορά του νου. (Σωκράτης, Κρατύλος).

Εργαζόμαστε γνωρίζοντας τον εαυτό μας  βήμα-βήμα προς την Αλκή του βίου μας. (Αλκή = ευψυχία λεξικό αρχαίας ελληνικής γλώσσας Liddell & Scott).

Η Αρετή είναι η απρόσκοπτος κίνηση της ψυχής και είναι αιρετή, επιλέγεται (Πλάτων, Κρατύλος). Οι Αρετές κινούν την ψυχή μέσα στο βάθος της, στο υποσυνείδητο όπως μας λέει η Αναλυτική Ψυχολογία του βάθους του Καρλ Γιούνγκ. Η φαινομενολογική μέθοδος σχεδιάζεται για να αποκαλύψει και να περιγράψει τις δομές του εσωτερικού νοήματος της ζωντανής εμπειρίας όπως μας λέει η φιλοσοφία της φαινομενολογίας. Οι ζωντανές εμπειρίες είναι τα τραύματα του παρελθόντος όπως μας λέει η επιστήμη της ψυχανάλυσης. Τα τέρατα που θα συναντήσουμε μέσα στο βάθος της  ψυχής μας όπως ο Ησίοδος μας κληροδότησε στη «Θεογονία».  Το «ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ» δεν είναι συνταγή. Είναι δυνατότητα λειτουργίας της ψυχής. Είναι ανάληψη ευθύνης του εαυτού. Είναι εργασία και είναι ΕΠΙΛΟΓΗ.

«Πάρε το δρόμο που είναι αντίθετος από το συνηθισμένο και σχεδόν πάντα θα κάνεις καλά» (Ζαν Ζακ Ρουσσώ).